پورت Port چیست؟ نحوه عملکرد پورت ها و انواع آنها

Port چیست و چه کاربردی دارد ؟ چند نوع پورت داریم و چه تفاوتی بین پورت نرم افزاری و سخت افزاری وجود دارد ؟ قبل از بررسی مفهوم Port لازم است پیش نیازی را به شما ارائه دهیم تا بهتر و دقیق تر این مفهوم پرکاربرد در دنیای وب را یاد بگیرید.

واژه پورت (Port) در جایگاه های مختلف معانی مختلفی پیدا میکند به عنوان مثال این واژه در صنعت کشتیرانی به معنای لنگرگاه ورودی کشتی و در صنعت هواپیمایی به معنای مسیر ورودی و یا خروجی هواپیماها است. به طور کلی کلمه Port یک واژه انگلیسی به معنای درگاه است. این درگاه میتواند ورودی و یا خروجی و یا نرم افزاری و سخت افزاری باشد. این کلمه حتی در بحث شبکه ام پرکاربرد است. در این مقاله از رسانه نکست میزبان فا تلاش ما بر این است که مفهوم port در شبکه را تشریح کنیم.

پورت چیست؟

Port در مبحث کامپیوتر به بخش سخت افزاری هم مربوط میشود. مثلا پورت USB که منظور از آن همان بخش سخت افزاری است که USB به آن وارد میشود. یا تمام سوکت هایی که جایی برای ورود کابل هستند یک پورت محسوب میشوند. حال که متوجه شدیم پورت درمعنای لغوی و ساده خود به چه معناست با ادامه این مبحث به صورت تخصصی در مبحث شبکه همراه ما باشید.

پورت شبکه یک نقطه مجازی در یک شبکه کامپیوتری است که ارتباطات شبکه در آن شروع شده و پایان میبایند. پورت ها یک ساختار مبتنی بر نرم افزار هستند و توسط سیستم عامل یک کامپیوتر مدیریت میشود. هر Port به یک فرایند یا سرویس خاص مربوط میشود. پورت ها به کامپیوترها این امکان را میدهند که به راحتی بین انواع ترافیک تفاوت قائل شوند؛ برای مثال: پورتی که به ایمیل ها مربوط است با پورتی که مرتبط با صفحات وب است متفاوت است، حتی اگر هردو فرآیند از طریق یک اتصال اینترنتی به کامپیوتربرسند.

انواع مختلفی پورت در شبکه وجود دارد که هرکدام معنای خاصی میدهند. زمانی که پیغام از سمت یک پورت خارج شود معنا و مفهوم آن را با خود انتقال میدهد.شبکه های کامپیوتری به وسیله کدها یا پروتکل های از پیش تعیین شده با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند. زمانی که کامپیوتر مبدا میخواهد پیغامی به سمت کامپیوتر مقصد برساند میبایست پیام خود را در قالب کدها ارائه دهد تا زبان یکدیگر را بفهمند.

این پیغام از طریق پورت ها خارج میشود. تعداد زیادی پورت در شبکه وجود دارد و هر عملی برای خود پورت منحصر به فردی دارد به عنوان مثال پورت های مربوط به ایمیل POP3، IMAP و SMTP هستند. زمانی که پیغام از طریق پورت ها خارج شده و کامپیوتر مقصد میرسد این پیغام را میرساند که یک ایمیل آمده است.

نگاهی عمیق تر به مفهوم Port

از آدرس پروتکل اینترنت یا آدرس IP برای ارسال داده ها از طریق اتصالات شبکه استفاده میشود. این آدرس های IP یک رشته از اعداد هستند که به عنوان یک شناسه منحصر به فرد عمل میکنند.

شماره های پورت یک عدد صحیح بدون نشانه هستند که به این رشته اضافه میشوند و با دو نقطه از هم جدا میشوند. در مثال زیر بهتر متوجه مفهوم Port میشوید:

17.253.207.54:443 .عدد 443 که به ادرس IP اضافه شده است به عنوان شماره پورت شناخته میشود و برای هدایت ترافیک اینترنتی به سمت سرور استفاده میشود. Port انواع مختلفی دارد، به عنوان مثال از پورت (TCP) که پروتکل کنترل انتقال نام دارد و پورت دیتاگرام کاربر یا (UDP) برای مسیر دادن به یک بسته داده استفاده میشود. شماره های پورت متعددی وجود دارد که آنها نقش بزرگی در چگونگی کارکرد اینترنت دارند.

به طور خاص، یک درگاه یا شماره درگاه عددی است که به منظور شناسایی منحصر به فرد یک نقطه پایان اتصال و مسیر دادن داده‌ها به یک خدمت خاص اختصاص می‌یابد. درگاه ها به یک کامپیوتر این امکان را می دهند که از یک ارتباط فیزیکی شبکه برای درخواست‌های ورودی و خروجی متعدد استفاده کند.

شماره پورت چیست؟

شماره Port روشی برای شناسایی یک فرآیند خاص درون یک شبکه است. تمام دستگاه های متصل به شبکه با پورت های استانداردی که یک شماره خاص است تجهیز شده اند. این شماره برای پروتکل های خاص و عملکردهای مربوط به آن رزرو شده است. به عنوان مثال پیام های پروتکل HTTP همیشه به پورت 80 که یکی از پرکاربردترین پورت ها است میروند.

توسعه دهندگان شبکه پروژه های تحقیقاتی پیشرفته (ARPA) مفهوم شماره های پورت را پیشنهاد دادند. شماره های پورت که در گذشته به عنوان شماره های سوکت شناخته میشدند نسخه اولیه شماره های پورت هستند که به آدرس پروتکل اینترنت (IP) امروزی شباهت دارند.

پورت سخت افزاری در کامپیوتر چیست ؟

در سخت افزار کامپیوتر، پورت به جک یا محلی گفته میشود که دستگاه های جانبی دیگر به آن متصل میشوند . این پورت ها برای هر هدف به صورت استاندارد تعریف شده اند.

برخی از پورت های رایج مانند پورت USB ، پورت های USB-C ، پورت های اترنت یا DisplayPorts هستند. برخی دیگر از پورت ها شامل پورت های سریال، پورت های موازی و پورت‌های PS/2 برای ماوس و صفحه کلید هستند. به طور کلی اگر محل اتصال روی یک کامپیوتر باشد به آن پورت میگویند.

پورت نرم افزاری چیست ؟

در نرم افزار کامپیوتر، فعل پورت کردن به فرآیندی گفته میشود که در آن نرم افزار تغییر داده میشود و یا ترجمه میشود تا روی انواع سخت افزار یا سیستم عامل های متفاوتی که از همان ابتدا برای آن برنامه ریزی شده است نصب شود. نتیجه این فرآیند میتواند به عنوان یک پورت از نرم افزار نامیده شود.

در زیر چند نمونه از پورت های نرم افزاری آورده شده اند:

مایکروسافت در ابتدا ویندوز ۱۰ را برای اجرا بر روی پردازنده های X86 برنامه ریزی کرد، اما اکنون در حال پورت کردن ویندوز برای اجرا بر روی پردازنده های Arm نیز هست.

مایکروسافت برنامه Office را برای سیستم عامل های ویندوز طراحی کرده است، اما یک پورت از Office نیز برای macOS در دسترس است.

Port کردن بازی هایی که در ابتدا برای کنسول بازی طراحی شده‌اند تا روی نوع دیگری از کنسول اجرا شوند نیز رایج است.

انواع پورت‌ها

پورت‌ها به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• پورت‌های شناخته شده
• پورت‌های ثبت شده
• پورت‌های دینامیک

پورت‌های شناخته شده

پورت‌های شناخته شده از بازه ۰ تا ۱۰۲۳ هستند این پورت‌ها برای خدمات عمومی و اختصاصی استفاده می‌شوند از پروتکل‌ها و خدماتی مانند HTTP (پورت ۸۰)، FTP (پورت ۲۱)، DNS (پورت ۵۳)، SSH (پورت ۲۲) و غیره استفاده می‌شود…..

پورت‌های ثبت شده

پورت های ثبت شده از بازه ۱۰۲۴ تا ۴۹۱۵۱ هستند این پورت ها توسط برنامه ها یا خدماتی که خیلی رایج نیستند استفاده می شوند اما توسط آنها برنامه ها یا خدماتی که نیاز به پورت خاص خود دارند استفاده می شود سازمان ها می توانند از IANA (مرکز ثبت شماره اینترنت) درخواست هر شماره پورت خاصی در این بازه را بکنند.

پورت‌های دینامیک

پورت‌های داینامیک از بازه ۴۹۱۵۲ تا ۶۵۵۳۵ هستند این پورت‌ها همچنین به عنوان پورتِ موقت یا خصوصی شناخته می شوند از این پورت ها برای ارتباطاتی که موقتی یا کوتاه مدت هستند استفاده می شود این پورت ها ثبت شده یا اختصاصی نیستند و میتوانند توسط هر فرایند استفاده شوند.

اهمیت پورت‌ها

پورت‌ها (Port) اهمیت‌های زیادی دارند. برخی از آن‌ها عبارتند از:

• شناسایی خدمات – برنامه‌ها

خدمات مختلفی که روی یک دستگاه کار میکنند میتوانند با شماره پورت های مختلف متمایز شوند. به عنوان مثال، (شماره پورت ۸۰) و SMTP (شماره پورت ۲۵) بر روی یک کامپیوتر از شماره پورت های متفاوتی استفاده میکنند تا اطمینان حاصل کنند که داده های آنها به خدمات صحیح میرود.

• مسیریابی کارآمد داده

وقتی یک دستگاه داده هارا از مکان های مختلف دریافت میکند، از شماره پورت ها برای مسیریابی کارآمد بسته های داده به برنامه مربوطه استفاده میکند .

• مسدود کردن ترافیک از برنامه ها / خدمات خاص

وقتی نیاز داریم که ترافیک ورودی و یا خروجی از یک برنامه یا عملی خاص را مسدود کنیم، باید یک فایروال نصب کنیم و شماره Port آن برنامه یا عمل را مشخص کنیم. ما ترافیک ورودی یا خروجی برخی از برنامه ها را زمانی مسدود میکنیم که احتمال هرگونه تهدید احتمالی از آن برنامه را بدهیم.

• مقیاس پذیری خدمات

بسیاری از خدمات میتوانند به طور همزمان بر روی یک دستگاه اجرا شوند و میتوانند با شماره پورت های خود متمایز شوند. این عمل کمک میکند تا دستگاه مقیاس پذیری بیشتری داشته باشد.

تفاوت بین آدرس IP و شماره پورت چیه؟

آدرس IP، یک دستگاه را در یک شبکه شناسایی میکند و برای تعیین مقصد یک بسته داده استفاده میشود. شماره های پورت یک اپلیکیشن یا سرویس خاص را روی یک سیستم را شناسایی میکنند.

آدرس IP یک آدرس منطقی است که برای شناسایی یک دستگاه در شبکه استفاده میشود. هر دستگاه متصل به اینترنت یک آدرس IP منحصر به فرد برای شناسایی دارد. این اطلاعات شناسایی یا IP ها به دستگاه ها اجازه میدهند که از طریق اینترنت باهم در ارتباط باشند.

شماره های پورت بخشی از اطلاعات آدرس دهی هستند که کمک میکنند که فرستنده ها و گیرنده های اطلاعات روی دستگاه ها شناسایی شوند. شماره های Port شامل اعداد 16بیتی هستند.

برای مثال درخواستی از سوی یک کاربر برای انتقال فایل از یک کلاینت یا میزبان محلی به یک سرور از راه اینترنت از طریق پروتکل انتقال فایل یا همان FTP برای این تراکنش استفاده میشود.در این حالت هردو دستگاه باید برای انتقال فایل ها از طریق پروتکل FTP تنظیم شوند.

برای انتقال فایل ، لایه نرم افزاری پروتکل کنترل انتقال TCP درمیزبان محلی، شماره پورت 21 را شناسایی میکند که طبق روال به درخواست FTP مربوط میشود.در سرور، لایه TCP شماره پورت 21 را میخواند و درخواست را به برنامه FTP در سرور منتقل میکند.

یکی دیگر از تفاوت های ادرس IP و Port این است که ادرس های IP اجازه میدهند پیام ها به دستگاه های خاصی بروند و از آن برگردانده شوند اما شماره های Port توانایی هدف گیری خدمات و یا برنامه های خاصی درون آن دستگاه ها را فراهم میکنند.

پورت ها بخشی از لایه شبکه

مدل OSI یک مدل مفهومی از نحوه کارکرد اینترنت است. این مدل خدمات و فرآیندهای مختلف اینترنت را به ۷ لایه تقسیم می‌کند. این لایه‌ها عبارتند از:

پورت ها مفهومی از لایه حمل و نقل (انتقال) یا همان لایه 4 هستند. فقط یک پروتکل حمل و نقل مانند پروتکل کنترل انتقال (TCP) یا پروتکل دیتاگرام کاربر (UDP) میتواند نشان دهد که یک بسته باید به کدام Port برود. هدرهای TCP و UDP بخشی برای نشان دادن شماره های پورت دارند.

پروتکل لایه شبکه، به عنوان مثال پروتکل اینترنت (IP) از اینکه کدام Port در یک اتصال شبکه درحال استفاده است اطلاعی ندارد. در یک هدر استاندارد IP، جایی برای مشخص کردن اینکه بسته داده به کدام Port برود وجود ندارد. هدرهای IP فقط آدرس IP مقصد را نشان میدهند ؛ نه شماره Portدر آن آدرس IP را.

معمولا عدم توانایی در نشان دادن Port در لایه شبکه ، تاثیری بر فرآیند شبکه ندارد، چراکه پروتکل های لایه شبکه تقریبا همیشه در کنار یک پروتکل لایه حمل و نقل استفاده میشوند. با این حال این عدم توانایی در نشان دادن Port برعملکرد نرم افزارهای آزمایشی که آدرس های IP را با استفاده از بسته های پروتکل مدیریت پیام اینترنت یا همان (ICMP) پینگ میکند ، تاثیر دارد.

ICMP ، پروتکلی درلایه شبکه است که میتواند دستگاه های متصل به شبکه را پینگ کند. اما بدون توانایی در پینگ کردن پورت های خاص ، مدیران شبکه نمیتوانند خدمات خاصی را درون دستگاه ها آزمایش کنند.

برخی از نرم افزارهای پینگ مانند My Traceroute ، گزینه ای برای ارسال بسته های UDP ارائه میدهند. UDP پروتکلی در لایه حمل و نقل است که میتواند Port خاصی را مشخص کند، بر خلاف ICMP که نمیتواند Port را مشخص کند . با افزودن یک هدر UDP به بسته های ICMP ، مدیران شبکه میتوانند پورت های خاصی را درون یک دستگاه متصل به شبکه آزمایش کند.

انواع شماره Port های مختلف

65,535 شماره پورت مختلف در شبکه وجود دارد، اگرچه همه آنها به طور عمومی مورد استفاده قرار نمیگیرند.در اینجا برخی از پرکاربردترین پروتکل های شبکه را آوردیم:

پورت های 20 و 21 :پروتکل انتقال فایل FTP برای انتقال فایل ها بین کلاینت و سرور استفاده میشود.

پورت 22: پوسته امن SSH، یکی از چند پروتکل تونل زنی است که اتصالات شبکه ای امن را ایجاد میکند.

پورت 25: از پروتکل انتقال پست ساده SMTP برای ارسال ایمیل استفاده میشود.

پورت 53: سیستم نام دامنه DNS، یک فرایند ضروری برای اینترنت مدرن است. این سیستم نام های دامنه که برای انسان ملموس هستند را به آدرس های IP که قابل خواندن توسط کامپیوترها هستند، مطابقت میدهند.

پورت 80: پروتکل انتقال ابرمتن HTTP. HTTP ، پروتکلی است که کاربران را به وب جهانی متصل میکند.

پورت 123 : پروتکل زمان شبکه NTP اجازه میدهد که ساعت های کامپیوتری با یکدیگر همزمان شوند . که این فرایند برای رمزنگاری ضروری است.

پورت 179 : پروتکل دروازه مرزی BGP. از این پورت برای ایجاد مسیرهای کارآمد بین شبکه های بزرگ اینترنتی استفاده میشود.(این شبکه های بزرگ به عنوان سیستم های خودمختار شناخته میشوند). سیستم های خودمختار از BGP برای انتشار آدرس های IP استفاده میکنند.

پورت 443: HTTP امن (HTTPS). HTTPS نسخه رمزگذاری شده و امن HTTP است. تمام ترافیک وب HTTPS به پورت 443 میرود. خدمات شبکه که از HTTPS برای رمزگذاری استفاده میکنند .

پورت 500: پروتکل امنیت اینترنت و کلید ISAKMP که بخشی از فرایند راه اندازی اتصالات ایمن IPsec است.

پورت 587 :پورت 587 یکی از پورت‌های استاندارد SMTP است که برای ارسال ایمیل از طریق سرورهای ایمیل (email server) استفاده می‌شود این Port یک پورت امن و رمزنگاری شده است.

پورت 3389: پروتکل دسکتاپ از راه دورRDP. RDP به کاربران این امکان را میدهد که از راه دور به کامپیوترهای شخصی خود ، اما از طریق یک سیستم دیگر متصل شده و دسترسی پیدا کنند.

جدول پورت های مهم

شماره پورت	استفاده
80	HTTP (پروتکل انتقال ابرمتن)
23	Telnet
25	SMTP (پروتکل انتقال ایمیل ساده)
53	DNS (سیستم نام دامنه)
7	Echo
20/21	FTP (پروتکل انتقال فایل)
69	TFTP (پروتکل انتقال فایل بی‌اهمیت)
443	HTTPS (پروتکل انتقال ابرمتن امن)
22	SSH (شل امن)
110	POP3 (پروتکل دفتر پست نسخه ۳)
67/68	DHCP (پروتکل پیکربندی میزبان پویا)
123	NTP (پروتکل زمان شبکه)
143	IMAP (پروتکل دسترسی به پیام‌رسانی اینترنت)
1433	Microsoft SQL
3306	MySQL
5432	PostgreSQL
27017	MongoDB

پروتکل TCP چیست؟

TCP یا پروتکل انتقال فایل از یک جریان بایت برای ارسال داده ها از فرستنده به گیرنده استفاده میکند. ویژگی اصلی TCP ، توانایی آن در تضمین تحویل قابل اعتماد و به صورت مرتب جریان بایت است. این امر ضروری است زیرا بسته های IP ممکن است در مسیر گم شوند.

TCP با تقسیم جریان به یک سری بخش و سپس ارسال هر بخش در یک بسته IP با شماره توالی، تحویل مرتب و تضمینی را فراهم میکند. گیرنده، دریافت بسته IP را تضمین میکند. اگر شماره توالی یک بسته IP به عنوان دریافت شده تایید نشود، فرستنده بخش های دریافت نشده را پس از یک زمان سنجی، دوباره ارسال میکند.

پروتکل UDP چیست؟

تفاوت اصلی بین UDP و TCP این است که تحویل تضمین نشده است. UDP برای ارسال یک دیتاگرام از فرستنده به گیرنده استفاده میشود. یک دیتاگرام در یک بسته IP تحویل داده میشود. شماره های Port تنها تفاوت معنادار بین یک دیتاگرام UDP و یک بسته IP هستند. اما به دلیل این عدم تضمین تحویل، پورت های TCP انتخاب مناسبی برای سرویس هایی هستند که نیاز به انتقال داده های امن و قابل اعتماد دارند، مانند ایمیل ها و وبسایت ها.

پروتکل SCTP چیست؟

پروتکل کنترل جریان انتقال (SCTP) یک پروتکل شبکه است که مبتنی بر اتصال بوده و برای ارسال همزمان چندین جریان داده بین هر دو نقطه انتهایی که یک ارتباط در یک شبکه کامپیوتری برقرار کرده اند، استفاده می‌شود. SCTP لایه حمل و نقل پروتکل اینترنت (IP) است.

پروسه فورواردینگ پورت چیست؟

فورواردینگ Port یک تکنیک شبکه است که به کامپیوترها و سرورهای از راه دور اجازه می‌دهد تا از طریق اینترنت به دستگاهی که در شبکه محلی خصوصی شما قرار دارد دسترسی پیدا کنند و بالعکس. این امکان به شما یا دیگران اجازه می‌دهد تا به چیزی در کامپیوتر شما دسترسی داشته باشند، حتی اگر شما پشت روتر هستید.

بدون آن، فقط دستگاه هایی که بخشی از شبکه داخلی هستند می توانند به هم متصل شوند. فورواردینگ پورت بسیاری از مشکلات را حل می‌کند. این کار زمانی مفید است که شما نیاز داشته باشید به یک سرویس، مثل یک سرور وب یا یک کنسول بازی، از خارج از شبکه دسترسی پیدا کنید.

با تغییر مسیر ترافیک پورت، این خدمات برای کاربران در سطح اینترنت قابل دسترسی می شوند. استفاده از روش های قوی فورواردینگ پورت افق های جدیدی را باز می کند.

اما فورواردینگ پورت میتواند خطرناک هم باشد. اگر اتصال دسکتاپ از راه دور را ایمن نکنید، ممکن است کسی بدون اجازه شما از مکان دوری به کامپیوتر شما وارد شود.

برای استفاده ایمن از فورواردینگ پورت، از پسوردهای قوی استفاده کنید، یک فایروال امنیتی فعال کنید، از یک اتصال VPN ایمن استفاده کنید و با آخرین به‌روزرسانی های امنیتی به‌روز بمانید.

سوالات متداول

جمع بندی

پورت (PORT) چیست ؟ در این مقاله از رسانه نکست میزبان فا آموختیم که پورت در لغت به معنای درگاه است . این درگاه میتواند ورودی و یا خروجی باشد. به عنوان مثال در بحث سخت افزار کامپیوتر ، پورت ها همان درگاه های ورودی هستند که به عنوان مثال USB و یا کابل های موس و کیبود به آنها وصل میشود.

در مبحث شبکه که تخصصی تر هم است مجددا پورت به درگاه های ورودی و خروجی گفته میشود اما الان برای عملی خاص . هر پروتکل در شبکه بر روی Port خاصی میزبانی میشود به عنوان مثال: پروتکل HTTP بر رویPort 80 قرار دارد در بالا بسیاری از پروتکل های مطرح و شماره پورت های آنها را آوردیم.شایان به ذکر است که بدانید پورت ها بخشی از لایه شبکه هستند و در لایه 4 که لایه حمل و نقل است قرار دارند. و کار انتقال دیتا را انجام میدهند.